ΑΥΤΑΡΚΕΙΑ / ΒΟΤΑΝΑ

Οικογένεια: Rhamnaceae, Γένος: Rhamnus Πρόκειται για ψηλό φυλλοβόλο θάμνο, που φύεται σε όλη την Ευρώπη, τη βόρειο Αφρική, και τη δυτική Ασία και είναι αρκετά κοινό στους ορεινούς τόπους της χώρας μας και ιδιαίτερα σε ορεινές περιοχές της Ηπείρου, της Θεσσαλίας και της Κέρκυρας. Φτάνει σε ύψος από 1 έως 4 μέτρα και ανήκει στην οικογένεια των Ραμνιδών. Δίνει κόκκινους χυμώδεις και στρογγυλούς καρπούς, πού κατά την ωρίμανση τους γίνονται μελανοί. Οι σπόροι και τα φύλλα του είναι ελαφρώς δηλητηριώδεις. Χρήσιμα μέρη είναι κυρίως ο φλοιός και λιγότερο οι καρποί του.

Οικογένεια: Primulaceae, Γένος: Primula Η Πρίμουλα ανήκει στην οικογένεια Primulaceae που αριθμεί περισσότερα από 400 είδη και συναντάται σε πολλά κράτη της Ευρώπης, της Ασίας και της Αμερικής. Είναι φυτό ποώδες πολυετές, δικοτυλήδονο, με ύψος που φθάνει περίπου τα 25 εκατοστά και φυτρώνει κύρια σε ορεινές περιοχές. H λέξη Πρίμουλα προέρχεται από το λατινικό «primus» = πρώτος και το «ver» = άνοιξη δηλαδή, το πρώτο λουλούδι της άνοιξης.

Οικογένεια: Boraginaceae, Γένος: Pulmonaria Πρόκειται για πολυετή ημι-αειθαλή πόα με βλαστάρια που φτάνουν σε μήκος τα 15-30 εκατοστά, η οποία ανήκει στην οικογένεια των Βοραγινιδών. Φυτρώνει σε όλη την Ευρώπη - συμπεριλαμβανομένης της Βρετανίας, που καλλιεργείται σε κήπους - και την δυτική Ασία, όπου είναι αρκετά διαδεδομένη κυρίως σε δασικές περιοχές.

Οικογένεια: Rosaceae, Γένος: Potentilla Ανήκει στην οικογένεια των Ροδοειδών και το όνομά της προέρχεται από το λατινικό Potens το οποίο σημαίνει "ισχυρό" και αναφέρεται στις ισχυρές θεραπευτικές ιδιότητες του φυτού. Στη χώρα μας η κοινή ονομασία του φυτού είναι Πενταδάχτυλο αλλά το συναντούμε και με τις ονομασίες Πεντάφυλλο, Αχτικόχορτο,

Οικογένεια: Zingiberaceae, Γένος: Zingiber Η Πιπερόριζα, ευρύτερα γνωστή ως Τζίντζερ (Ginger), προέρχεται από τη Νότια Ασία και ανήκει στην οικογένεια Zingiberaceae, την ίδια όπου ανήκουν το Κάρδαμο και ο Κουρκουμάς. Καλλιεργείται σε όλες τις τροπικές χώρες του κόσμου, αλλά ο μεγαλύτερος παραγωγός πιπερόριζας είναι η Ινδία, που κατέχει ποσοστό 35% περίπου της παγκόσμιας παραγωγής.

Οικογένεια: Pinaceae, Γένος: Pinus Το πεύκο ανήκει στην οικογένεια των Πευκιδών (λατ. Pinaceae), η οποία περιλαμβάνει πάνω από 100 είδη του γένους Pinus. Στην Ελλάδα βρίσκουμε 8 είδη πεύκου που είναι αυτοφυή. Όλα τα είδη του πεύκου χρησιμοποιούνται ιατρικά από την αρχαιότητα. Ο Πλούταρχος αναφέρει ότι τα πεύκα και γενικά τα κωνοφόρα, ήταν αφιερωμένα στον Ποσειδώνα

Οικογένεια: Plantaginaceae, Γένος: Plantago Αυτοφυές φυτό που συναντάται σε όλες τις εύκρατες περιοχές της Ευρώπης και που φθάνει σε ύψος μόλις τα 15-20 εκατοστά. Έχει πλατιά σταχτοπράσινα φύλλα με πέντε νεύρα τα οποία είναι βρώσιμα και έχουν γεύση που μοιάζει με το σπανάκι. Στη χώρα μας το συναντάμε και με τις ονομασίες Ψυλλόχορτο, Νεροκόνιζα, Πλαντάγινον το μείζον, Αρνόγλωσσο και Βούπρηστις.

Οικογένεια: Passifloraceae, Γένος: Passiflora Η Πασιφλώρα ή Ρολογιά (Passion) είναι ένα φυλλοβόλο αναρριχώμενο φυτό ενδημικό στην Ευρώπη, όπου έφτασε από τους άποικους της Αμερικής. Η οικογένεια Passifloraceae περιλαμβάνει πάνω από 500 είδη φυτών και πολλά από αυτά καλλιεργούνται εντατικά, λόγω των υπέροχων ανθών τους. Ιστορικά η Πασιφλώρα υπήρξε ένα πολύ σημαντικό βότανο για τις φυλές των Ινδιάνων της Βόρειας Αμερικής. Οι Cherokee αποκαλούσαν

Οικογένεια: Arecaceae, Γένος: Serenoa Το Παλμέτο ή Σερενόα (Saw Palmetto) είναι ένας μικρός φοίνικας που ευδοκιμεί στις Νοτιοανατολικές Η.Π.Α. και παρουσιάζει πολύ αργούς ρυθμούς ανάπτυξης καθώς και μακροβιότητα. Κάποια φυτά εκτιμάται πως φτάνουν τα 500-700 χρόνια ζωής. Χρήσιμο μέρος του φυτού είναι οι καρποί του. Ο ώριμος καρπός του χρησιμοποιήθηκε από τους ινδιάνους ως τονωτικό και χρονολογείται τουλάχιστον από την εποχή των Mayas. Χρησιμοποιούσαν ακόμα τους καρπούς αυτού του φυτού για να θεραπεύσουν προβλήματα του ουροποιητικού και προβλήματα των γυναικείων μαστών. Είναι πλούσιο σε λιπαρά οξέα, φυτοστερόλες και τανίνες. Τα υψηλά επίπεδα β-σιτοστερόλης που περιέχει προσδίδουν στο βότανο ιδιότητες

Οικογένεια: Fabaceae, Γένος: Ononis Είδος αυτοφυόμενο στην Ελλάδα, γνωστό επίσης σαν βοϊδάγκαθο, παλαμίδι, ανωνίδα, παλαμωνίδα, βοϊδοκράτης. Η ονομασία Ονωνίδα (Restharrow) προέρχεται από τη λέξη όνος, επειδή το ζώο δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση στο φυτό. Το βότανο ήταν γνωστό από την αρχαιότητα. Ο Θεόφραστος το ονόμαζε Αιγύπηρον και ο Διοσκουρίδης την αποκαλεί Ανωνίς και έγραφε για αυτή: «Αλμεύεται προ του ανθοφορείσαι και εστίν ηδίστυ». Δηλαδή «παρασκευάζεται πριν την ανθοφορία και είναι γλυκύτατη».

Οικογένεια: Onagraceae, Γένος: Oenothera Το Νυχτολούλουδο (Evening Primose) ή Ηράνθεμο οφείλει την ονομασία του στις λέξεις Οίνος και Θηρίο (Oenothera) γιατί όπως έλεγαν, τα άνθη του αναμεμιγμένα με κρασί εξημέρωναν ακόμα και τα θηρία. Πρόκειται για αγριολούλουδο που συναντάται σε όλη τη Βόρεια Αμερική και έχει πάρει το όνομά του από τα λουλούδια που ανθίζουν μετά το ηλιοβασίλεμα ή τις συννεφιασμένες μέρες του καλοκαιριού, μόνο για μια νύχτα απλώνοντας το μεθυστικό τους άρωμα και στη συνέχεια μαραίνονται και πεθαίνουν.

Οικογένεια: Rubiaceae, Γένος: Uncaria Πρόκειται για ένα τροπικό φυτό που φύεται στη ζούγκλα και στα τροπικά δάση της Νότιας Αμερικής και της Ασίας, ευρύτερα γνωστό με τις ονομασίες Cat's Claw και Una de Gato. Ονομάζεται έτσι από τα μικρά αγκάθια στη βάση των φύλλων του φυτού, που μοιάζουν με τα νύχια της γάτας. Στο Περού βρίσκεται υπό προστασία, γιατί θεωρείται φαρμακευτικό φυτό. Οι έρευνες για τις ιδιότητες του, είναι τόσο ενθαρρυντικές που το φυτό κινδύνεψε να εξαφανιστεί από την υπερβολική ζήτηση, με αποτέλεσμα το 1989 η Περουβιανή κυβέρνηση να απαγορεύσει τη συγκομιδή και τη χρήση της ρίζας του. Τ

Οικογένεια: Nymphaeaceae, Γένος: Nymphaea Το αρχαίο όνομα του φυτού είναι Νυμφαία και προέρχεται από την ελληνική λέξη Νύμφη. Πολυετή υδρόβιο φυτό της οικογένειας των Νυμφαιιδών, που περιλαμβάνει 50 είδη, με ρίζωμα παχύ, φύλλα επιπλέοντα ή πάνω από το νερό, και άνθη επιπλέοντα. Στην Ελλάδα, αυτό-φύεται σε ποταμούς, λίμνες και τέλματα. Λέγεται και Πλατομαντήλα του νερού, Νεροκολοκυθιά ή Πλεμονόχαρτο. Το φυτό ανθίζει από Ιούνιο έως Αύγουστο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται οι ρίζες, αλλά και τα άνθη, οι σπόροι και τα φύλλα του. Στη Σουηδία τρώνε την ρίζα του.

Οικογένεια: Solanaceae, Γένος: Solanum Μικρός θάμνος με ανάπτυξη κληματώδη που φθάνει τα δυο μέτρα. Ανήκει στην οικογένεια των Σολανιδών. Βρίσκεται σε όλη την Ευρώπη, διαδεδομένο σε υγρά εδάφη, δάση, σε άκρες ρυακιών. Στη χώρα μας το συναντούμε και με την ονομασία Κοκκορέλι. Τα άνθη είναι ερμαφρόδιτα. Περιέχουν δηλαδή αρσενικά και θηλυκά όργανα και γονιμοποιούνται από έντομα. Είναι ένα δηλητηριώδες φυτό που χρησιμοποιήθηκε για εκατονταετίες για την θεραπεία δερματικών παθήσεων, κονδυλωμάτων και όγκων.

Οικογένεια: Passifloraceae, Γένος: Turnera Η Νταμιάνα (Damiana) είναι ένας μικρός θάμνος που ευδοκιμεί στη Κεντρική και Νότια Αμερική, το Μεξικό και την Καραϊβική. Οι καρποί της έχουν τη γεύση σύκου, ενώ τα μικρά κίτρινα άνθη της είναι πολύ αρωματικά και το άρωμα τους θυμίζει χαμομήλι. Το φυτό σε πλήρη ανάπτυξη μπορεί να φτάσει σε ύψος τα 2 μέτρα, ενώ τα φύλλα του μπορούν να φτάσουν σε μήκος μέχρι και τα 25εκ. H χρήση της Νταμιάνα έχει πολύ μεγάλη ιστορία. Οι Mayas και οι Aztecs χρησιμοποιούσαν την Νταμιάνα ως γενικό τονωτικό του σώματος.